Kliknij tutaj --> 💧 dziecko z fas w przedszkolu

Ustal granice, normy i trzymaj się tego. Nie folguj dziecku, bo masz dobry humor. Jeśli pozwalasz mu skakać na kanapie - przestrzegaj tego. Nie spychaj też rozwiązania problemu na później, na "kiedy będzie starsze". Dziecko gryzie i kopie, ponieważ inaczej nie potrafi okazać złości. Naucz je tego! W przedszkolu dochodzą problemy z kontaktami rówieśniczymi – dzieci z FAS/FASD często nie potrafią się dogadać, dzielić, nie rozumieją niektórych zabaw, są zbyt inwazyjne w kontaktach DZIECKO Z ZESPOŁEM FAS (Płodowy Zespół Alkoholowy) DEFINICJA FAS -Płodowy Zespół Alkoholowy (od ang. Fetal Alcohol Syndrome) to termin obejmujący całą grupę zaburzeń rozwojowych, które dotykają dziecko tylko dlatego, że jego matka piła alkohol będąc w ciąży. FAS charakteryzuje współwystępowanie Jadczak-Szumiło Teresa, Kałamajska-Liszcz Katarzyna, Liszcz Krzysztof ( 2018 ), Jak wspomagać dziecko z FASD w edukacji, Warszawa Zaburzony umysł. Co nietypowe mózgi mówią o nas samych, przeł. Nauka imion. Ja – tupnięcie jedną nogą. Jestem – tupnięcie drugą nogą. (imię, np. Zosia) – podskok na obu nogach. To zabawa integracyjna dla dzieci w przedszkolu, która pozwala poznać i zapamiętać imiona wszystkich kolegów i koleżanek. Nauka imion to świetny pomysł na pierwsze dni nowych przedszkolaków w grupie! Prière Pour Rencontrer Son Ame Soeur. Dzieci z FAS - dlaczego nie wolno pić alkoholu w ciąży? Tych dzieci jest więcej niż myślisz! FAS jest w Polsce powszechniejsze niż zespół Downa. Idealnie obrazują to zdjęcia w naszej galerii. Pamiętaj! Jeśli wypijesz kieliszek wina, twoje dziecko wypije go razem z tobą. Dziecko w brzuchu, nie ma mechanizmów obronnych przed działaniem alkoholu. Według statystyk Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych co trzecia kobieta w wieku 18-40 lat piła alkohol w trakcie ciąży. Te statystyki widać także po efektach takich niechlubnych praktyk. W Polsce rodzi się więcej dzieci z FAS niż dzieci z zespołem Downa! Już jedna lampka wina może mieć wpływ na twoje dziecko - jego wygląd fizyczny i psychiczny. Jeśli uda się uniknąć Alkoholowego Zespołu Płodowego, to mogą pojawić się inne, pochodne zaburzenia powodujące wiele komplikacji w jego, ale też twoim życiu! Problemy w szkole to tylko jedna z nich. Jak wyglądają i jak zachowują się dzieci z FAS? Jakie są inne poalkoholowe zaburzenia i wady wrodzone u dzieci? Spis treściJak alkohol wpływa na dziecko w łonie matki?FAS i inne zaburzenia poalkoholoweJak zachowują się dzieci z FAS?Problemy zdrowotne dzieci z FASJak wyglądają dzieci z FAS?Dzieci z FAS - galeria Czy alkohol jest przyczyną raka? Jak alkohol wpływa na dziecko w łonie matki? Na początku warto zaznaczyć, choć ta informacja jest szokująca, że napoje alkoholowe - także wino i piwo powodują większe zaburzenia u płodu i deficyty w rozwoju dziecka niż narkotyki. Według Instytutu Medycyny, w USA „Ze wszystkich substancji uzależniających (kokaina, heroina, marihuana), alkohol powoduje najpoważniejsze uszkodzenia neurobehawioralne płodu„. Dowiedz się: Fakty i mity dotyczące picia alkoholu w ciąży. Co więcej, nie trzeba być kobietą uzależnioną od alkoholu, pijącą z dużą częstotliwością i w dużych ilościach, by urodzić dziecko z FAS. Takie dzieci rodzą także niepatologiczne matki. FAS i inne zaburzenia poalkoholowe Według badań, 85% dzieci, które w łonie matki miało styczność z alkoholem nie dostanie FAS, ale to nie znaczy, że nie będą miały skutków poza cechami fizycznymi. Większość z tych dzieci cierpi na deficyty poznawcze i problemy w zachowaniu, będące pochodną działania alkoholu w życiu płodowym. Sprawdź: Ciężarna odpowie za picie alkoholu w ciąży? Tego chce Rzecznik Praw Dziecka Z tych wszystkich dzieci, łącznie 2 % ma łatwe do zdiagnozowania objawy Spektrum Płodowych Zaburzeń Poalkoholowych (raport PARPA 2015). Wśród zaburzeń poalkoholowych, oprócz FAS można wyróżnić FAE (te same objawy, ale mniej natężone niż FAS), ARND (objawy społeczne i umysłowe bez fizycznych) i ARBD (objawy fizyczne inne niż w FAS, bez objawów umysłowych). Jak zachowują się dzieci z FAS? Dzieci z FAS gorzej się uczą. Mają trudności z pamięcią i z przetwarzaniem informacji. Nie potrafią się skoncentrować, mają problemy z myśleniem abstrakcyjnym. Mają problemy z wymową. Często się jąkają, mają problemy z artykulacją myśli. Nie potrafią same rozwiązywać problemów. Są nadpobudliwe, impulsywne, cierpią na zmienność nastrojów. Mają problemy z wyciąganiem wniosków i uczeniem się na błędach, Nie potrafią rozporządzać czasem, a w dorosłym życiu także pieniędzmi. To co słyszą, nie zawsze do nich trafia, muszą powtarzać samodzielnie to co usłyszały by przyswoić informację. W wieku dojrzewania - często są niezdolne do kontrolowania impulsów seksualnych. Mają skłonności depresyjne i stany lękowe. Problemy zdrowotne dzieci z FAS Oprócz psychofizycznych oznak FAS, dzieci z tym zaburzeniem często mają problemy z sercem, nerkami, wzrokiem i słuchem. Przeczytaj: Wino w ciąży - czy czerwone wino jest zdrowe czy szkodliwe w ciąży? Jak wyglądają dzieci z FAS? Cechy fizyczne u dzieci z FAS najbardziej widoczne są między 2. a 10. rokiem życia. Później mogą stopniowo zanikać. często rodzą się z niską wagą - poniżej 2500 g pojawia się małogłowie - zmniejszony obwód główki brak rynienki podnosowej oczy są małe i szeroko rozstawione środkowa część twarzy wydaje się płaska - zwłaszcza nos z szeroką nasadą, krótki i zadarty górna warga jest wąska i słabo napigmentowana powieki opadające, z fałdem w wewnętrznym kąciku oka Dzieci z FAS - galeria Zobacz w naszej galerii, jak wyglądają dzieci z FAS na grafikach edukacyjnych i w realnych zdjęciach od rodzin (zazwyczaj zastępczych, gdyż FAS wciąż jest tematem tabu), które próbują naocznić ten problem. Kluczowe informacje Działam w oparciu o najwyższe Standardy i zgodnie z kodeksem etyki trenera, co oznacza, że moje szkolenia są efektywne, a ich efekty są mierzalne. W pracy kładę nacisk na wdrożenie zdobytych kompetencji w życie, dzięki czemu szkolenia niosą za sobą realne korzyści dla uczestników i organizacji. Ponad 1 000 godzin w prowadzeniu szkoleń i pracy z różnorodnymi grupami, ponad 3 000 godzin doradztwa i konsultacji, prowadzę szkolenia stacjonarne, bez używania prezentacji multimedialnych i wykładów – zamiast tego realnie angażuję uczestników w proces uczenia się, poprzez różnorodne metody aktywizujące, laureat nagrody „Przyjaciel Dzieci 2019”, wieloletni praktyk w pracy z dziećmi z FASD i ich rodzinami, posiadacz Certyfikatu Trenera Biznesu, pasjonat samodoskonalenia, uczenia i rozwoju osobistego, posiadacz certyfikatu specjalisty i diagnosty FASD, nadany przez dr. Susan Astley (Hemingway) dyrektor kliniki FASDPN przy Uniwersytecie Waszyngtońskim, Fundator i Prezes Zarządu Fundacji Fascynujący Świat Dziecka, Prezes Zarządu Polskiego Instytutu FASD, Prezes Zarządu Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej „Lewin” – ośrodek terapii uzależnień, W-ce Przewodniczący Powiatowej Społecznej Rady ds. Osób Niepełnosprawnych, członek rady konsultacyjnej przy Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Znawca z tematów: traumy, zaburzeń zachowania, przywiązania i chorób psychicznych u dzieci i młodzieży oraz alternatywnych metod nauki i edukacji domowej. Czym się wyróżniam? jestem specjalistą z zakresu prowadzonych szkoleń – przekazuję wiedzę i umiejętności zdobyte na drodze praktycznych doświadczeń, odwołując się do ich strony merytorycznej, angażuję uczestników w szkolenie, prowadzę szkolenia bez prezentacji multimedialnych i nudnych wykładów , tworzę szkolenia od podstaw – nie korzystam z szablonów i schematycznego działania, za każdym razem dostosowując szkolenia do konkretnej branży, firmy i grupy uczestników, jestem energiczny i pracuję z pasją, dzięki czemu potrafię nawiązać wspaniały kontakt z uczestnikami, podejmuję się tylko tych zadań, które mogę wykonać perfekcyjnie, ponieważ swoją pracę traktuję poważnie. Tematyka szkoleń Obszary tematyczne, z których szkolę, doradzam lub prowadzę mentoring: Kompletna i praktyczna wiedza z zakresu FASD. Specjalistyczne szkolenie „Certyfikowany Diagnosta i Specjalista FASD”. Kompletna wiedza w zakresie dziecka z FASD w procesie edukacji. Holistyczne podejście do ścieżki edukacyjnej dziecka z FASD. Dziecko z FASD w rodzinie zastępczej, adopcyjnej – jak sobie poradzić z takim wyzwaniem? Diagnostyka FASD i co dalej? – jak rozumieć diagnozę i jak wykorzystać ją w życiu codziennym dziecka i rodziny. Efektywna praca zespołowa, metody pracy zespołowej, zarządzanie zespołem. Zarządzanie zadaniami w czasie, umiejętność organizacji i planowania zadań. Ponad to, prowadzę: szkolenia integracyjne dla różnych szczebli zarządzania: połączenie integracji ze szkoleniem, projekty rozwojowe, doradcze i konsultingowe dla firm. Jakie są moje szkolenia? Prowadzone przeze mnie szkolenia są niepowtarzalne: Zawierają praktyczne rozwiązania problemów, które można napotkać w codziennej pracy, uwzględniają specyfikę branży reprezentowanej przez uczestników szkolenia, prowadzone są przy ciągłej interakcji z uczestnikami, dzięki temu warsztaty nabierają interesującej formy oraz właściwego grupie tempa, bez użycia prezentacji multimedialnych i wykładów, kładę nacisk na zmianę postawy uczestników, dzięki czemu stosują oni w praktyce przyswojoną wiedzę i nabyte umiejętności. Podczas wszystkich moich szkoleń stosuję cykl Kolba, czyli system nauki poprzez doświadczenie – oznacza to, że uczestnicy najpierw wykonują ćwiczenie, po jego omówieniu przyswajają teorię, a następnie przekładają na realne zastosowanie. Dzięki bazowaniu na własnych przeżyciach i obserwacjach oraz teorii, uczestnicy są w stanie zastosować przyswojoną wiedzę i umiejętności w życiu codziennym. Wybrani klienci i odbiorcy szkoleń Uniwersytet Śląski filia w Cieszynie, Regionalny Ośrodek Metodyczno – Edukacyjny METIS w Katowicach, Regionalne Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, „ATELIER” Centrum Profilaktyki i Reedukacji, ROPS-y, MOPS-y, PCPR-y, Powiaty, Urzędy miast, Urzędy gmin, Dom Dziecka w Cieszynie, Gminne Ośrodki Kultury, Miejskie Domy Kultury, Przedszkola, Szkoły podstawowe, Szkoły ponadpodstawowe, … i wiele innych! Kontakt Jestem otwarty na wszelkie pytania dotyczące mojego doświadczenia i kompetencji – zapraszam do kontaktu w celu doprecyzowania szczegółów współpracy. Wojtuś właśnie skończył 8 lat. Nie boi się wisieć metr nad ziemią, a gdy się przewróci, biegnie dalej i nawet nie zapłacze. Choć każdy, kto go zobaczy, od razu go lubi, na razie nikt nie chce go adoptować. Byłby zupełnie kimś innym, gdyby jego mama w ciąży nie piła. Wojtek ma FAS, czyli płodowy zespół poalkoholowy. To dlatego jest niski, szczupły, ma małą głowę, szeroko rozstawione oczy i wąskie wargi – typowe cechy dziecka, które w życiu płodowym było narażone na działanie alkoholu. Wojtuś właśnie skończył 8 lat i nadal czeka na rodzinę adopcyjną. Chłopiec, którego mama piła Wojtek pewnie nigdy nie pozna biologicznej mamy ani ojca. Oboje zostali pozbawieni praw rodzicielskich. Nigdy się nim nie interesowali. Wojtuś został od nich zabrany, gdy miał 9 miesięcy: po kolejnej awanturze alkoholowej przyjechała policja z interwencją. Wojtek leżał zaniedbany i chory. Ważył tyle co 4-miesięczne dziecko: 7 kg. Ledwo przewracał się na boki. Niczego się nie domagał. Nie płakał nawet jak był głodny – to typowa cecha dziecka, które pierwsze miesiące życia spędziło w rodzinie, w której nikt nie zwracał na niego uwagi. „I zdrowe dziecko może ważyć mniej, ale Wojtek był umierający emocjonalnie: nie wydawał dźwięków, nie płakał, bo wiedział, że musi oszczędzać swoją energię na to, żeby przeżyć. Smutna buzia, oczy bez nadziei”- wspomina Dorota Kapuścińska, jego ciocia zastępcza. Dorota od początku przeczuwała, że to może być FAS (alkoholowy zespół płodowy), bo kilka lat temu miała już pod opieką chłopca z podobnym problemem. Dr Maria Fiszer, która w Elblągu zajmuje się diagnozą dzieci z FAS, potwierdziła jej przypuszczenia. Wojtuś wymaga nieustannej pracy: z logopedą i rehabilitantem, a potem z Dorotą w domu. 24 godziny na dobę. Chłopiec, którego nikt nie przytulał „Gdy go zabierałam go ze szpitala, był umierający. Przez wiele miesięcy nie dawał się przytulić, odpychał się ode mnie. A teraz w nocy przychodzi do mnie do łóżka. I daje ręce do całowania. Nikt wcześniej go pewnie nie całował” - mówi Dorota. Wojtek miał szczęście, że trafił do Doroty. Dała mu serce. Od 20 lat jest rodziną zastępczą: ma tylko jedną własną córkę (już dorosłą, w Anglii), a miłości macierzyńskiej znacznie więcej. Do tej pory przez jej dom przewinęło się już 30 dzieci. „Każdemu z moich dzieci daję medalik z Matką Boską. Nie z krzyżykiem, bo one swój krzyż już od życia dostały. Są u mnie na chwilę, rozpieszczam je, bo co ja mogę im dać: nie mam majątku. Kocham je, może dzięki temu będą kiedyś miały poczucie, że był ktoś, kto je kochał” - podkreśla Dorota. Choć z powodu FAS Wojtek zmaga się z wieloma problemami, jest mistrzem akrobatyki. Na placu zabaw wdrapuje się na najwyższe drabinki, uwielbia wisieć na trzepaku półtora metra nad ziemię. „Ma mniejsze odczuwanie bólu, to typowe dla dziecka z FAS” - mówi Dorota, która na dworze nie odstępuje Wojtka ani na krok. Małgorzata Mikołajczyk Wojtek uwielbia akrobacje. I niczego się nie boi. „Ląduje bezpiecznie, jakby był z gumy. Pan Bóg podkłada mu pod nogi poduszkę, żeby krzywda mu się nie stała” - mówi Dorota. Małgorzata Mikołajczyk A tu już moment lądowania. W domu bez trudu wdrapuje się na szafkę jego wysokości. Siada i czeka, aż Dorota wyciągnie ręce, żeby mógł w nie bezpiecznie skoczyć... Wojtuś czeka na rodzinę Dziecko może zostać w rodzinie zastępczej do skończenia 18 lat (dłużej, jeśli kontynuuje naukę, ale maksymalnie do 25 lat). Potem musi się usamodzielnić. Wojtuś wciąż czeka na adopcję: w tej chwili już za granicą, bo w Polsce nikt jak na razie go nie chce. Dorota chciałaby, żeby znalazła się rodzina, która zaakceptuje i pokocha Wojtka takiego, jaki jest. Dzieci z FAS rozwijają się inaczej, nie można przykładać do nich takiej samej miarki jak do dzieci zdrowych, mieć takich samych planów i oczekiwań. Prawdziwe problemy zaczynają się w szkole, gdy trzeba usiąść na 45 minut i skupić uwagę. Dziecko może mieć problem z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych, z nauką. Rzadko kiedy rozumieją je nauczyciele, a rówieśnicy często odrzucają, wykorzystują, wyśmiewają. Małgorzata Mikołajczyk Wojtek z ciocią Dorotą. Każdego dnia ciekawy świata. Ma jednak nadzieję, że z jej Wojtusiem będzie inaczej. To dziecko szczęścia. Tak długo przecież nie chodził, a potem ruszył jak burza. Skoro tak lubi się wspinać, to może zostanie kiedyś cyrkowcem albo alpinistą? I może znajdzie się rodzina, która da mu miłość? Zobacz też: Dzieci z FAS płacą za błędy swoich mam Czy palenie w ciąży naprawdę szkodzi? Kieliszek wina w ciąży nie szkodzi? Opinia położnej ZABURZENIA ZACHOWANIA U DZIECI Z ZESPOŁEM FAS/E (Płodowy Zespół Alkoholowy) Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi Niektórzy uczniowie z FAS/E mają trudności ze skupieniem uwagi, co utrudnia lub nawet uniemożliwia im naukę. Typowa sala lekcyjna może dostarczać zbyt wielu bodźców. Nie oznacza to, że pomieszczenie w którym odbywa się nauka , ma być puste. Nauczyciel powinien starać się tylko ograniczać docierające do dziecka bodźce wzrokowe i słuchowe. Wystarczy zdjąć ze ścian mapy, portrety, kolorowe tablice informacyjne czy plakaty. Również sposób i rodzaj oświetlenia może wymagać pewnych zmian, gdyż uwagę dziecka z FAS/E może rozpraszać nawet cień ołówka padający na kartkę, uniemożliwiając wykonanie zadania matematycznego. Także brzęczące świetlówki, wentylatory, oświetlenie gablot mogą rozpraszać uwagę. Jeśli dziecko siedzi przy oknie, może interesować się wydarzeniami, obiektami wokół szkoły. Żaluzje czy rolety mogą być pomocne w ,,odcięciu” od nieistotnych i rozpraszających bodźców. Gwar panujący w klasie, duża grupa uczniów, komunikowanie się wielu osób równocześnie dodatkowo zakłócają i tak już ograniczoną koncentrację uwagi. Nauczanie indywidualne często bywa jedyną szansą, jedyną możliwością nawiązania kontaktu i współpracy oraz osiągania wyników przez uczniów dotkniętych zespołem FAS/E. W stosunku do uczniów wrażliwych na bodźce dźwiękowe należy starać się minimalizować docierające odgłosy. Głos nauczyciela musi być od ok. 10 – 12 decybeli silniejszy od odgłosów dobiegających z drugiego planu. Dlatego też, uczeń powinien siedzieć w pobliżu nauczyciela. Uczeń z FAS/E źle reaguje na ściszanie głosu przez nauczyciela, wykładanie z równoczesnym spacerowaniem po klasie. To powoduję, że uczeń traci wątek, wyłącza się nie notuje, stara się przeczekać. Kolejna trudność wynika z braku możliwości kontynuowania przez ucznia intensywnej pracy przez dłuższy czas. Jego aktywność przeplata się z okresami bierności i wyczekiwania, a także z okresami, kiedy potrzeba przemieszczania się, ruchu, zmiany pozycji zaczyna dominować. Uczeń z FAS w klasycznej sytuacji – ,,duża grupa w wielu ławkach” – nie nadąża za tokiem myślenia i działania nauczyciela. Niedosłyszy i niedowidzi, nie skupia uwagi, wierci się i przeszkadza innym. Jeśli dołączymy do tych trudności specyficzne zaburzenia czucia, lateralizacji, orientacji przestrzennej, utrudnienia zapamiętywania i słabe odczytywanie komunikatów niewerbalnych to daje nam informację o trudnościach na jakie narażony jest uczeń w procesie edukacji. Dzieci nadpobudliwe zwykle są impulsywne. Często mówią: ,,ja wiem, że nie powinienem tak postępować, ale nie mogłem się powstrzymać”. Bywa, że prowokują innych słowami lub czynami. Czasami ich impulsywność stanowi zagrożenie dla ich życia, np. gdy przebiegają przez ulicę nie rozejrzawszy się uprzednio. Część takich zachowań można wyeliminować poprzez naukę samokontroli, ale większość z nich będzie wymagała szczególnego nadzoru, czuwania i towarzyszenia im. Nadpobudliwość często zmniejsza się wraz z wejściem w okres dojrzewania, ale niezdolność skupienia uwagi pozostaje. Przykładowe sposoby postępowania z dzieckiem z FAS/E w szkole: Należy zachęcać ucznia do wydawania samemu sobie poleceń słownych ucząc go, jak skupiać uwagę, np. ,,Pierwszą rzeczą, jaką muszę zrobić, jest…”, oraz w jaki sposób może zapanować nad swoim zachowaniem, np. wydając sobie polecenie: ,,Zatrzymaj się i pomyśl”. Taki sposób wydawania sobie dyrektyw pozwala uczniowi łatwiej i spokojniej wykonać czekające go zadanie. Uczyć jak hamować impulsywne zachowanie, dostarczając uczniowi wiedzy, jak zatrzymać swoje działanie, dopóki czynność nie zostanie przemyślana, np. ,,Zanim odpowiem przemyślę to jeszcze raz”. Używać konkretnych wzmocnień lub napomnień (umówiony sygnał ręki w celu wywołania zmiany w zachowaniu ucznia), np. gdy chodzi po klasie przeszkadzając, na umówiony znak, dyskretny, którego nie odczytują inni – wraca do ławki z poczuciem ,,odebrałem sygnał, mam z Panią specjalne porozumienie”. Wyciąganie konsekwencji za niewłaściwe zachowanie musi być natychmiastowe, a nałożona sankcja proporcjonalna do wielkości przewinienia – wybieramy raczej odbieranie przywilejów zamiast nakładać kary czy ograniczenia. Uczeń, który potrzebuje zmiany aktywności, powinien móc w trakcie lekcji wykonywać dodatkowo czynność, która zredukuje napięcie, umożliwi akceptowaną aktywność, np. przynieść i rozwiesić mapę, rozdać wszystkim kartki, zebrać prace ze stolików, ułożyć na półkach wykorzystane pomoce itp. Niektóre dzieci uspokajają się przy relaksacyjnej muzyce rozlegającej się w tle. Należy zorganizować miejsce, do którego może przejść dziecko, gdy jest zbyt pobudzone, szczególnie w czasie dużych przerw (kącik ,,bez krzyków i biegów”). Rytmiczne czynności, jak chóralne czytanie czy sylabizowany śpiew, pomagają w skupieniu uwagi, wyhamowują bezładną aktywność, dają poczucie przynależności do grupy. Ważne jest ustalenie wraz z uczniem sygnał mający informować nauczyciela o frustracji dziecka – niepokoju, zagubieniu, smutku, czytelny tylko dla nauczyciela. Opanowanie wielu pojęć może być ułatwione, jeśli nauczane definicje będą powtarzane rytmicznie, rymowane, równocześnie ilustrowane gestem, ruchem, wsparte klaskaniem czy ilustrowane plastycznie. Trzeba zadawać uczniowi pytania w celu przypomnienia zachowań pomocnych w nauce bądź takich, które ją utrudniają, np. ,,Co możemy zrobić, by wykonać to zadanie?”; ,,Dlaczego ten sposób jest niewłaściwy?” Po wykonaniu poszczególnych zadań wprowadzać krótkie przerwy z możliwością aktywności ruchowej – ćwiczeniami koordynacyjnymi, naprzemiennymi czy oddechowymi. Zaburzenia myślenia przyczynowo – skutkowego. Nauczyciele i rodzice podkreślają, że dzieci z FAS/E (płodowy zespół alkoholowy) wielokrotnie powtarzają te same błędy, bez względu na to, jak wiele czasu poświęca się na ich korygowanie i wyciąganie konsekwencji. Inaczej mówiąc, każdy dzień dla dziecka z FAS/E jest nowym początkiem, ponieważ ma ono problemy z wyciąganiem wniosków i przewidywaniem konsekwencji swojego zachowania, słabo lub zupełnie nie uczy się ono na błędach, ma zaburzone myślenie przyczynowo – skutkowe. Nie znaczy to, że każdorazowe wyciąganie konsekwencji z niewłaściwego zachowania dziecka mija się z celem. Po wystąpieniu niewłaściwego zachowania należy zastosować konsekwencję, informując dziecko, że jest ona skutkiem zachowania. Dzieci z zespołem FAS/E działają na zasadzie impulsu: bodziec – reakcja, bez refleksji nad możliwymi następstwami. Stosowanie nagród za właściwe zachowanie może przynosić pewne efekty, zwłaszcza na początku. Jednak upomnienia typu: siedź spokojnie, nie biegaj itp. są bezcelowe. Upomnienia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, ponieważ dzieci z FAS/E potrzebują przekonać się o rezultatach swojego zachowania w sposób bezpośredni. Sytuacje każdorazowo różnią się od siebie, nigdy nie są takie same, a dzieci z FAS/E nie umieją uogólniać ani porównywać podobnych sytuacji. Innym razem tak zaabsorbuje je uogólnianie, że zapomną o regułach postępowania obowiązujących w określonych sytuacjach. Dzieci te, często mają dość sztywne i egocentryczne pojęcie sprawiedliwości, co również przeszkadza w nauce myślenia przyczynowo – skutkowego. Mają trudności z wyobrażeniem sobie, z wyczuciem tego, co myślą, co czują i jak działają inni. Pracując z dzieckiem z FAS/E w szkole należy: Poświęcać odpowiednio dużo czasu na rozmowy, pomoże to poznać jego sposób myślenia i na tej podstawie opracować odpowiednią strategię postępowania. Zdecydować nad którymi swoimi zachowaniami dziecko musi zapanować, które z nich są najważniejsze, do reszty zachowań nie należy przywiązywać nadmiernej uwagi. Wyciągać konsekwencje natychmiast po niewłaściwym zachowaniu ucznia, informując go o przyczynach, z powodu których ,,zrobisz to i to”. Pomóc uczniowi zrozumieć problem, analizując sytuację, uczyć zadawania sobie pytań: ,,w którym momencie zaczął się problem?; ,,co zrobiłem?”; ,,jaki efekt osiągnąłem?”; ,,jak mogłem się jeszcze inaczej zachować” i ,,co mogę zrobić następnym razem?”. Należy napisać uczniowi te pytania, by mógł sam odpowiednio wcześniej śledzić swoje zachowanie i szukać nowych sposobów reagowania. Należy przedstawić uczniowi swój punkt widzenia oraz innych osób. Trzeba brać pod uwagę ograniczone możliwości ucznia w zakresie zapamiętywania, rozumienia mowy, koncentracji uwagi oraz omawiać z nim jego zachowanie, wskazując na czekające go konsekwencje. Należy próbować przewidywać problemy i rozwiązywać je zanim nastąpią. Można zaangażować kolegów ucznia i pracowników szkoły, koniecznie należy współpracować z rodzicami w tym zakresie. Koniecznym jest zachęcanie innych uczniów, dorosłych do wspierania takiego ucznia a nie do oceniania i karcenia. Zaburzenia funkcjonowania społecznego Uczniowie z FAS/E, w porównaniu ze swoimi rówieśnikami, są społecznie niedojrzali. Z powodu ich mniejszego wzrostu i opóźnionego rozwoju psychoruchowego obserwujemy preferowanie przez nich towarzystwa dzieci młodszych. Jednocześnie bardzo zależy im na akceptacji rówieśników, bywa, że uzyskują ją ,,popisując się” zachowaniami agresywnymi lub też podporządkowują się innym bezkrytycznie. Uczniowie z FAS są wrażliwi i opiekuńczy, chociaż zarazem ich zachowania są w wielu przypadkach nie do przyjęcia przez otoczenie, np. podsłuchują, spoufalają się nadmiernie, zachowują się błazeńsko lub łatwo wybuchają złością. Bardzo często błędnie odczytują emocje innych, zachowując się przez to niewłaściwie do sytuacji. Nie zdają sobie sprawy ze skutków swojego zachowania, co sprawia, że podejmują pochopne decyzje, zawierają przygodne znajomości. Zadaniem nauczyciela jest wyjaśnienie pozostałym uczniom w klasie na czym polega problem dziecka z FAS, a także sprzyjanie włączenia dziecka w grupę koleżeńską. Może temu służyć omawianie sytuacji, tak by dzieci uczyły się jak, reagować na specyficzne czy też niewłaściwe zachowania dziecka z FAS. Dzieci z FAS bywają bardzo przyjacielskie. Bez trudu nawiązują kontakt z obcą osobą, którą od razu uważają za swojego najlepszego przyjaciela. Ich pragnienie akceptacji połączone ze złymi wyborami kolegów wielokrotnie prowadzi do nieodpowiednich decyzji i zachowań. Dlatego też, uczniowie ci wymagają większego nadzoru i troski ze strony dorosłych. Niezwykle ważnym celem jest nauczenie tych dzieci brania odpowiedzialności. Nie jest to akt jednorazowy, lecz długotrwały proces nabywania doświadczeń, dojrzewania i nauki. W związku z uszkodzeniami układu nerwowego nabycie właściwej odpowiedzialności, dysponowanie odpowiednim krytycyzmem jest dla dzieci z FAS niezwykle utrudnione. Należy pamiętać również, iż niektóre z dzieci mogą pozostawać w rodzinie dysfunkcyjnej, która zaniedbuje swoje obowiązki względem dziecka. te dodatkowe obciążenia emocjonalne nauczyciel powinien uwzględniać w pracy z dzieckiem. Może on pomóc uczniowi odbudować poczucie godności, szczególnie gdy ułatwi mu osiąganie sukcesu, towarzysząc mu w podejmowanych wysiłkach. Opracowała: Iwona Górka Literatura: K. Liszcz ,,Dziecko z FAS w szkole”. FAS- ( Fetal Alcohol Syndrome- Zespół alkoholowy płodu)- jest to zespół nieprawidłowości, stwierdzany u niektórych matek spożywających alkohol w okresie ciąży. Następuje on w wyniku picia alkoholu przez kobiety ciężarne. Wówczas alkohol przenika przez łożysko i jest w całości wchłaniany przez dziecko, uszkadzając płód niedowracalnie, nawet wtedy, kiedy matka tego nie odczuwa. Zespół alkoholowy płodu ( FAS) – wiąże się z fizycznymi, umysłowymi, behawioralnymi anormalnościami. Problem szkodliwego działania alkoholu w okresie prenatalnym na organizm dziecka ma istotny wpływ na jego rozwój, a także jest swoistym „być” lub „nie być” w późniejszych latach dalszej egzystencji. Jednak, poznając ten specyficzny rodzaj zaburzenia dziecięcego, powinniśmy się cofnąć kilkanaście lat wstecz, by zrozumieć etiologię FAS. Zanim zaczęto mówić o syndromie FAS i innych pochodnych zaburzeniach u potomstwa matek spożywających alkohol w czasie ciąży w Polsce, na świecie wiadomo było już o nim od dawna. Bowiem FAS został opisany po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych Ameryki w 1968 roku przez Paula Lemoine’a, który prowadząc badania, bardzo szczegółowo opisał wpływ działania alkoholu na płód, oraz długotrwałe efekty prenatalnej ekspozycji na alkohol. Przedstawił on, bowiem charakterystyczne cechy dzieci matek-alkoholiczek, do których, zaliczył między innymi: · Niedorozwój psychofizyczny, ( małogłowie), · Niską wagę urodzeniową, hypotrofię, · Charakterystyczne rysy twarzy: płaskie czoło, mały zadarty nos, wąska górna warga, płaskie policzki, tyłożuchwowie ( retrognatia), deformacje uszu, · Rozwojowe wady wrodzone: rozszczep podniebienia, wady oftalmologiczne, wady serca, wady naczyniowe. Prowadząc dalsze badania nad poznaniem przyczyn tego zaburzenia P. Lemoine zauważył, że dzieci kobiet nadmiernie spożywających alkohol w okresie ciąży wykazują poważnie problemy z zachowaniem norm społecznych w życiu dorosłym. Kolejnym naukowcem, który również poczynił kroki, mające na celu dokładne poznanie tego syndromu był rosyjski psycholog Szurygin, który porównał dziewiętnaście dzieci kobiet- alkoholiczek, które urodziły swoje dzieci zanim stały się regularnymi alkoholiczkami i dwadzieścia troje dzieci, które urodziły się, gdy ich matki systematycznie spożywały alkohol. Po przeprowadzeniu pełnej diagnozy dzieci z pierwszej grupy Szurygin stwierdził, iż dzieci te wykazują: o Objawy nerwicowe, o Objawy emocjonalne, o Objawy behawioralne- (ich sytuacja uległa poprawie z chwilą zmiany środowiska, lub podjęciem leczenia przez matkę). Natomiast dzieci badane z drugiej grupy wykazywały głębokie zaburzenia Ośrodkowego Układu Nerwowego, co przejawiało się w pierwszych okresach ich życia, natomiast czternaście dzieci miało bardzo poważne zaburzenia rozwojowe, tymczasem pozostałe cechowały organiczne uszkodzenia mózgu z powodu silnego działania toksyn, które matki wprowadziły do swojego organizmu przed narodzinami swoich dzieci. Pomimo, nieskończonej liczby badań na dzieciach i ich matkach, jakie prowadzono w świecie, żaden z naukowców nie odkrył w swojej pracy nic nowego. Alkohol, bowiem jest silnie działającym teratogenem neurobehawioralnym, który, może doprowadzić do trwałego upośledzenia OUN, tylko, wtedy, gdy potwierdzą się informacje o spożywaniu tej substancji przez matkę. Należy, jednak pamiętać, że objawy mogą być trudniejsze, aby dokonać ich klasyfikacji, w przypadku, gdy kobieta spożywała niewielkie ilości tego środka, dzięki, czemu zdiagnozowanie dziecka z pełnoobjawowym FAS zostaje utrudnione. W tego typu sytuacjach możemy mówić o zespole FAE- ( Fetal Alcohol Effects), czyli Alkoholowym Efekcie Płodowym. Terminem tym najczęściej opisuje się następujące cechy, do, których zaliczyć można między innymi: Ø Niektóre specyficzne cechy wyglądu twarzy charakterystyczne dla FAS, Ø Obecność przynajmniej jednego objawu FAS, jak na przykład: nerwicę, Ø Uszkodzenia mózgu i wynikające z niego zaburzenia zachowania i uczenia się, Ø Opóźnienia wzrostu. Dzieci wykazujące syndrom FAE scharakteryzować można mniej natężonymi objawami i uszkodzeniami, niż dzieci mające pełnoobjawowy FAS. Ponieważ FAE trudniej zdiagnozować, dzieci takie zazwyczaj w środowisku szkolnym i rówieśniczym traktuje się, jako zdrowe i silne, natomiast wobec nich dorośli mają takie same oczekiwania, jak wobec dzieci zdrowo funkcjonujących w środowisku społecznym. Aczkolwiek narzucanie norm i przyjmowania przez nich określonych ról społecznych typu: , , może doprowadzić u dzieci tych do frustracji i załamania, które sprzyjać może zaburzeniom w zachowaniu. Terapia dzieci z FAS w okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Dzieci z FAS nie da się wyleczyć. Jednak, jeśli otoczy się je właściwą specjalistyczną opieką, można zminimalizować skutki objawów FAS i tym samym zapobiec powstawaniu objawów wtórnych. Jednakże, kluczem w pracy z dziećmi z FAS i FAE jest konsekwencja, i zapewnienie im stałości, szczególnie w otoczeniu, w, którym przebywają, na co dzień. Bardzo ważnie jest także egzekwowanie przez nie komunikatów, które powinny objawiać się codziennym treningiem umiejętności społecznych. Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na terapię dzieci z FAS powinno być ustalenie harmonogramu, poprzez, które dziecko w sposób stały, rytmiczny będzie wykonywać czynności i przewidywać następujące po sobie zadania. Zaburzenia dzieci z FAS w okresie wczesnego dzieciństwa. Dzieci z FAS przez całe swoje „dziecięce” jak i dorosłe życie borykają się z nieodwracalnym skutkami alkoholu, który krótko mówiąc zaburzając jego . Obserwując dzieci z FAS możemy zauważyć ich specyficzne problemy z zachowaniem, które bardzo często są przyczyną uszkodzeń, na, jakie ich organizm został narażony w okresie prenatalnym. Dzieje się tak, dlatego, że Ośrodkowy Układ Nerwowy, o, którym wspomniano na samym początku tego artykułu jest szczególnie narażony na szkodliwe działania alkoholu, dlatego też, dzieci z FAS w dużym stopniu przejawiają bardzo poważne zaburzenia umysłowe, a niejednokrotnie nie przekraczają przeciętnego ilorazu inteligencji ( IQ). Analizując poszczególne okresy rozwojowe dzieci z FAS możemy zauważyć, iż w okresie wczesno niemowlęcym dzieci te wykazują większą pobudliwość, mają problemy ze snem i ssaniem. Wraz z coraz większym rozwojem dziecka ujawniają się problemy z nadaktywnością, samokontrolą, organizacją, impulsywnością i adaptacją- przystosowaniem w środowisku. Dzieci z syndromem FAS są także złośliwe, uparte, natomiast innym razem popadają w stany depresyjne i demencyjne, które zazwyczaj zaobserwować można u osób w starszych. Pomimo, wielu trudności, które dotykają dzieci z FAS, nie powiedzieliśmy o najważniejszych, mianowicie problemach z pamięcią i uczeniem się. Dzieci z zespołem FAS w okresie przedszkolnym, wczesnoszkolnym i szkolnym mają trudności z: Myśleniem abstrakcyjnym- to znaczy nie potrafią wyobrazić sobie liczb, mają poważne problemy z uczeniem się takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, chemia, geografia itp., Myśleniem przyczynowo-skutkowym- nie potrafią wyobrazić sobie tego, czego doświadczyły w swoim życiu, Uogólnianiem- brakuje im plastyczności, tak, więc jeśli zmienią wykonywanie jakiejś czynności, z powrotem tworzą ją od nowa, na przykład. (Jeśli pójdą do sklepu na zakupy i nie będą miały pieniędzy, by ją kupić, po prostu wezmą ją ze sklepu tłumacząc się, tym, że ). Czasem- poczuciem czasu, godziny, dopasowaniem pewnych czynności do określonych godzin, Pamięci- zwłaszcza krótkotrwałej. FAS, wywołuje także zaburzenia wtórne, do, których możemy zaliczyć: 1. Zmęczenie, zły nastrój, 2. Drażliwość i ciągłe poirytowanie, 3. Strach, unikanie, 4. Wycofanie się, zamknięcie w sobie, 5. Kłopoty w domu i szkole, 6. Kłopoty z prawem i substancjami uzależniającym: alkohol, narkotyki, nikotyna itp., 7. Problemy ze zdrowiem psychicznym. Rozwój i zaburzenia dzieci z FAS i w okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Dzieci w okresie przedszkolnym są zazwyczaj bardzo przyjacielskie, serdeczne, życzliwe, gadatliwe, oraz chętnie wchodzą w kontakty społeczne z dorosłymi, rówieśnikami, a także dziećmi młodszymi od siebie. Potrafią, a wręcz można by powiedzieć, że umieją posługiwać się dość zręcznie kwiecistym językiem, jednak często ich mowa nie odzwierciedla właściwego poziomu myślenia. Mówiąc o syndromie FAS, należałoby zatrzymać się przy funkcjach poznawczych i motorycznych tychże dzieci, bowiem znajdują się one na bardzo niskim poziomie. Obserwując dzieci zauważa się także specyficzne objawy nadpobudliwości, do, których zaliczyć można: nadwrażliwość na dotyk i bardzo głośne dźwięki. Dzieci obarczone zespołem FAS, nie są w stanie wykonując jedną czynność przejść do drugiej, ponieważ wiąże się to ze zmianą nawyków i przyzwyczajeń, które nabyły w swoim dotychczasowym życiu. Trzeba zauważyć, iż dzieci te często się denerwują, przez co pojawiają się niekontrolowane wahania nastroju ( z płaczu do niepohamowanego śmiechu; z niepohamowanego śmiechu do płaczu). Dzieci te nie mają świadomości zagrożenia, jaka może czyhać na nie ze strony na przykład obcych im ludzi, przez co nie potrafią odróżnić wroga od przyjaciela, toteż osoby nieznane mogą traktować jak swoich najbliższych. W tym przypadku dzieci te powinny znajdować się pod nadzorem rodziców, bądź opiekunów. Bardzo często nie umieją wejść w relacje przyjacielskie z innymi ludźmi, dzięki temu zauważyć można, że podejmują one w relacje z młodszymi dziećmi. Okres wczesnoszkolny i szkolny jest dość skomplikowany, dlatego, że obserwuje się widoczne zmiany, które pojawiają się z chwilą rozpoczęcia przez dziecko nauki w szkole. Wraz z podjęciem nauki w szkole zaobserwować można trudności, jakie pojawiają się w kontaktach z rówieśnikami, oraz występujących między nimi relacjach przyjacielskich, koleżeńskich itd. Dzieci te również nie potrafią czerpać wiedzy ze swoich doświadczeń życiowych, dlatego potrzebują pomocy osób dorosłych, lub opiekunów, którzy pomogą im w podejmowaniu życiowych wyzwań- takich jak na przykład: zrobienie zakupów, posprzątanie, zapłacenie rachunków itp.). Dzieci obarczone FAS w okresie wczesnoszkolnym i szkolnym mają poważne trudności by przestrzegać pewnych z góry ustalonych zasad, dlatego przebywanie w środowisku rówieśników może być dla nich utrudnieniem, czego wynikiem są trudności w uczeniu się. Wpływ negatywnych emocji, takich jak: złość, frustracja, gwałtowne zmiany nastroju i odmowa współpracy, mogą stać się przyczynkiem kłopotów, z jakimi dziecko z FAS będzie musiało się borykać w codziennym szkolnym życiu. Ważne jest, zatem, aby rozmawiać z dziećmi, które dotknięte przez tę bolesną chorobę mogą czuć się osamotnione i pozostawione same sobie. Jednak istotne jest, by zapewnić pomoc tym dzieciom, poprzez przygotowanie specjalnych programów edukacyjnych, które stanowiłyby dla nich szczególną pomoc w nabywaniu umiejętności tak potrzebnych im w dorosłym samodzielnym życiu. Mówiąc o FAS w artykule tym podjęliśmy próbę jego zdefiniowania, która od samego początku wprowadza w rozmiar tej choroby. Przedstawiliśmy zaburzenia, z, jakimi dzieci te zmagają się w okresie wczesnego dzieciństwa i w okresie szkolnym, oraz problemów, wynikających z nie zrozumienia ich przez rówieśników i dorosłych w późniejszych etapach życia. Staraliśmy się także dość szczegółowo omówić terapię dzieci z FAS, która jest bardzo trudna i jest zależna od podjęcia jak najwcześniejszej współpracy z dzieckiem. W artykule tym wymieniliśmy charakterystyczne objawy dzieci, z FAE, które wychowawcy najczęściej nie potrafią dostrzec w pracy z dzieckiem, a te mogą stać się przyczynkiem poważnych problemów w ich relacjach ze środowiskiem. Omówiliśmy, także rozwój dzieci z tym problemem w okresie wczesnoszkolnym i szkolnym, który jest decydujący w ich życiu i, który również niesie ze sobą różnego rodzaju kłopoty. Problematyka FAS jest bardzo trudna, do omówienia, bowiem picie alkoholu przez kobiety w ciąży szczególnie w naszym kraju jest bardzo niski. Szczególnie niebezpieczny i niedoceniony jest on przez specjalistów mających bezpośredni kontakt z tymi kobietami, które są odpowiedzialne za życie i zdrowie swoich dzieci. Dlatego zanim, któraś z ciężarnych kobiet sięgnie po alkoholu powinna zastanowić się najpierw czy w ten sposób nie skazuje swojego dziecka na trwałe kalectwo, lub pewną śmierć. BIBLIOGRAFIA: CZASOPISMA: 1. M. Klecka., Fetal Alcohol Syndrome- Alkoholowy Zespół Płodowy. Poalkoholowe dzieci ze złożoną niepełnosprawnością, „Dziecko Krzywdzone”, 8/2004, s. 46-55. 2. M. Klecka., Ciąża i alkohol w trosce o twoje dziecko, Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA, Warszawa 2007, s. 31-35. 3. M. Klecka, Objawy i wczesne rozpoznanie FAS, „Niebieska Linia”, 3/2006, s. 1-2. STRONY INTERNETOWE: 1. A. Linkowska, O FAS dla rodziców, Wydruk z dnia 2010. FILM: „Wieczne dziecko. Film o życiu rodzin, w których dorastają dzieci z FAS/FAE. Co to jest FAS?”, Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA, Warszawa 2008.

dziecko z fas w przedszkolu